Prof. Dr. Saim Akзэl: Юeflik, bageti eline alэp sahneye зэkmakla olmuyor

Mьziрin diрer dallarэna negatif bir aзэdan bakmam. Mьziрe ve hayatэna dair konuюtuk. MЬZЭK YAЮAMIN TA KENDЭSЭMьzik sizin iзin ne demek"Mьzik bana gцre yaюamэn ta kendisi. Ancak bageti alэp eline sahneye зэkmakla olmuyor юeflik. Bakэn mьziрin зeюitleri olabilir. "Ne юarkэsэ" diye sordu Ekrem Hoca, "Burada юarkэ falan yok. Зok юaюэrmэюtэm, meрer baюarэlэymэюэm kemanda ve piyanoda. Ьlkenin problemleri ve sorunlarэndan uzak kalmamayэ tercih ediyorum. Biz de kendisiyle hocasэ olduрu Haliз Ьniversitesi'nde bir araya gelerek keyifli bir sцyleюi gerзekleюtirdik. Borusan bunlardan biridir. Beю yэlэn sonunda da Tekfen Filarmoni Orkestrasэ'nэ kurdum. Babamэn beni bu okula gцndereceрini duyanlar babama "Yahu sen hafэzsэn, oрlunu nasэl юarkэcэ okuluna gцnderirsin"" demiюler. . Babama зok minnettarэm mekвnэ cennet olsun, onun sayesinde buralara geldim. Юeflik ve hocalэрa yцnelerek bu durumu yenmeyi baюardэm. Hafэz babasэnэn gazetede gцrdьрь konservatuvar okulu ilanэyla baюlayan mьzik yolculuрunda 65 yэlэ geride bэraktэ. Bir usta olarak genз sanatзэlara neler sцylemek istersiniz"Mutlaka bir enstrьman зalmalэlar. Цrneрin bakkala giderken. Kэsa bir sьre цnce Nihat Bey'in цlьm yэldцnьmьnden цtьrь onun hatэrasэna verilen konsere davet edildim, seyirciler arasэndaydэm. Ben bunlardan olmadэm зьnkь baю kemancэ ve solist olarak bir hayli gцrevde bulundum, maalesef uzun seneler цnce sol elimde yaюadэрэm bir saрlэk sorunundan dolayэ kemanэ зalamaz hale geldim ve bэrakmak zorunda kaldэm. Ьniversitelerde de orkestralar kurdum. Mutluluktan uзuyordum, Ahmet Ьstьn gibi biri olacaрэm diye dьюьnьyordum. Babam beni okula bэraktэ ve gitti. Зьnkь o zaman kendilerini tatmin, dinleyicilerini de memnun ederler. Onlara ulusal ve evrensel зok sesli mьziрi dinlemelerini, anlamaya ve црrenmeye зalэюmalarэnэ tavsiye ederim. Bu orkestra ile de birзok konser verdik, ьniversitenin kutlama tцrenlerinde зaldэk fakat araya pandemi girdi ve birзok юey aksadэ. Orkestra юefliрi yaptэрэm iзin de bu bestecilerin eserlerini de sэk sэk yцnetiyorum. Hatta orkestradan ayrэlma dilekзemi verdiрim zaman orkestranэn genel mьdьrь dilekзemi yэrttэ, "Юaka yapэyorsun" dedi. Bir gьn gelip ellerimizi kontrol ettiler. Hatta sahneye de davet edip bir parзayэ yцnetmemi istediler ben de Nihavend Longa'yэ yцnettim. Elinizdeki sorunun ardэndan yэllarca зaldэрэnэz kemanэ bэraktэnэz. Эstanbul Belediye Konservatuvarэ yatэlэ kэsmэnэ kazandэm. Ekrem Zeki Ьn, keman црretmeniydi okulda. Burasэ klasik mьzik okulu" dedi. Japonya'dan Avrupa'ya kadar birзok konserler verdik. Okul da beni layэk gцrdь, tцren yapэlmэюtэ. Verdiрim konserler dэюэnda yazэ yazmayэ da зok seviyorum. Bu orkestrayэ 20 yэl yцnettim. 20 binden fazla kiюi цldь ve bunlarэn da bьyьk bir kэsmэ kadэnlar ve зocuklar. Babam kцyьn hafэzэydэ, ben hafэz oрluyum. Ulusal ve evrensel зok sesli mьziрi seviyorum ve deрerli buluyorum. Tьrkiye'ye dцnьюьmьn цnemli olaylarэndan bir tanesi de bu цzel orkestralarэ kurmuю olmam diye dьюьnьyorum. Elbette зok bьyьk ьzьntь yaюadэm. Baюэmdan kaynar sular dцkьldь o an. Эstanbul, Romanya ve Kiev'de Зaykovski Mьzik Akademisi'nde eрitimler aldэm. Зьnkь herkesin gцrevidir ьlke sorunlarэyla ilgilenmek. Ben de yollarda юarkэ sцylьyordum. Saim Akзэl. . Ne gelen oldu ne de giden. 5 yэl yцnettim ve 4 tane de tanэnmэю sanatзэlarэmэzэn solist olarak katэldэрэ CD зэkardэm. Bana "Sen kemana" dediler. Юefliрin de ayrэ gьзlьkleri var fakat bazэ kimseler bir enstrьmanэ hakkэyla solist olacak nitelikte beceremediрi iзin genelde юefliрe dцnьyor. Fakat ben tekrar dilekзe verdim ve kesin olarak yurda dцndьm. Babam bir gьn gazetede konservatuvar ilanэnэ gцrmью. Kendi sahasэnda baюarэlэ olmuю herkesi takdir ederim. Ben de зocukluk aklэyla bakkaldan en цnemli alacaрэmэ юeyi bilerek unutuyordum, sonra tekrar bakkala gцnderiliyordum ve yolda geri kalan юeyleri sцylьyordum. HER ЮEYЭ BIRAKIP YURDA DЦNMEYЭ TERCЭH ETTЭMBorusan ve Tekfen gibi orkestralarэ, birзok ьniversitede de зeюitli mьzik topluluklarэ kurdunuz. Kitap ve gazete okumayэ da. O rahatsэz oluyordu. Зьnkь Hollanda'da зok iyi durumdaydэm. Dьюьnmeyi, felsefeyi ve edebiyatэ зok seviyorum. Dr. Эki sene sonra bir iю insanэ okula bir keman hediye etti, "Bunu sizin takdir edeceрiniz bir црrenciye hediye olarak verin" diye. Kendimi юefliрe ve hocalэрa adamasaydэm bunun sonu kцtь olabilirdi. Bunun son bulmasэnэ istiyorum. Bu nedenle her aileye tavsiye ediyorum зocuklarэna bir enstrьman зalmayэ црretmelerini. Ama o zaman Karadeniz Oda Orkestrasэ olarak kuruldu. Radyo yeni зэkmэюtэ o zaman, biz de almэюtэk, юarkэlar dinleyip ezberliyordum. Bu ьzьntьmь hocalэрa kendimi vererek ve юeflik yaparak unutmaya зalэюtэm. Kцln Devlet Yьksek Mьzik Okulu'nda eрitimimi tamamladэm. Mьzisyen olmasaydэm o bьyьk bestecileri nasэl tanэrdэm" Usta mьzisyenlerden sonra doрmuю olmayэ цnemli bir юans olarak gцrьyorum. Babama mektup yazdэm, gelin beni alэn, burasэ yanlэю okul diye. Tьrk bestecilerimizden de Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin ve Cemal Reюit Rey benim iзin зok цnemliler. Bu dцnemlerde oda orkestralarэyla da зok зalэюtэm ve bir hayli turneler yaptэk. Hollanda'da da 5 sene Frysk Orkestrasэ'nэn baюkemancэlэрэnэ ьstlendim, Milano'da birinci kemancэlэk yaptэm. Dцndьkten sonra Tьrkiye'de oda ve цzel orkestralarэn olmadэрэnэ fark ettim. Biz de sanatзэlar olarak bundan зok etkileniyoruz ama elimizden bir юey gelmiyor. Beni зok etkiledi. Koskoca bir toplumun bцyle bir boюluрu nasэl olabilir diye dьюьndьm ve orkestralar kurmaya baюladэm. Siz bir mьzik aleti зalmayэ parayla satэn alamazsэnэz. Црrenmenin sonu yok, ayrэca bir senfoniyi yцnetirken duyulan haz da зok bambaюka bir юey. MAALESEF KEMANI BIRAKMAK ZORUNDA KALDIMOrkestra yцnetmek, mьzik yapmak, sahnede olmak size kendinizi nasэl hissettiriyor"Эcracэlэk baюka bir юey, юeflik baюka bir юey. Mecburen keman црrenmeye baюladэm. Юeflik цyle "Црrendim bitti tamam ben юef oldum" diyebileceрiniz bir alan deрil. Mьziksiz bir yaюam dьюьnemiyorum. . . HER ЗOCUK BЭR ENSTRЬMAN ЦРRENMELЭMьzik iyileюtirir sцzьne katэlэyor musunuz" Siz hangi mьzisyenleri ve mьzik tarzlarэnэ seviyorsunuz"Evet katэlэyorum зьnkь mьzik insanэn ruhunu okюayan ve zenginleюtiren bir юey. Buna цncьlьk etmekten kэvanз duyuyorum. ЬLKE SORUNLARIYLA ЭLGЭLENMEK HERKESЭN GЦREVЭ65 yэlэ geride bэraktэnэz mьzikal yolculuрunuzda. Юцyle bir dцnьp baktэрэnэzda ne geзiyor aklэnэzdan"Yetiюtirdiрim црrenciler ve onlarla verdiрim konserler geliyor aklэma. Bu nedenle mьzisyen olduрuma юьkrediyorum. Evde yaюlэ bir anneanne vardэ, Ayюe Nine. 19 Mayэs Genзlik Orkestrasэ'nэ, Niюantaюэ Ьniversitesi Orkestrasэ'nэ ve Mьlkiyeliler Birliрi Topluluрu'nu da yine ben kurdum. 1981 yэlэnda Hollanda'da baю kemancэ iken yurda dцnmeye karar verdim. Kesin dцnью kararэ aldэm fakat o yэl bir de Hollanda'da 13 parзadan oluюan bir 'long play' plak зэkardэm. Bunlarэ mьziksiz dьюьnebiliyor musunuz" Mьzik insanэn vazgeзemeyeceрi, doрasэnda olan ve tabiatta bulunan bir olay. Konservatuvardan 9 sene sonra mezun oldum. Hiз unutmuyorum babam da onlara "Ben Cumhuriyet hafэzэyэm, siz anlamazsэnэz, iюime karэюmayэn" diye cevap vermiю. Bunlardan en цnemlisi Haliз Ьniversitesi'nde kurduрum oda orkestrasэdэr. Orada doрdum. . Bu nedenle ne зalarlarsa зalsэnlar, hangi tьr mьzik yaparlarsa yapsэnlar; onda ileriye gitmeye ve baюarэlэ olmaya odaklanmalэlar. Enstrьman црrenmek зaba ister. Babamэn bu tutumu sayesinde konservatuvar sэnavэna gцtьrdьler beni. Japonya'dan Eski Sovyetler Birliрi Cumhuriyetlerine, Avrupa'dan Amerika'ya kadar dьnyanэn dцrt bir yanэnda solist ve baю kemancэ olarak konserler vermiю, orkestralar yцnetmiю usta bir isim Prof. Bunlarэ yaparken motivasyonunuz neydi"Yьksek okulu Almanya'da bitirdim. O zaman Borusan Oda Orkestrasэ olarak kurdum. Цnce baю kemancэ ve solist olarak yetiюtiriyor kendini, ardэndan da orkestra юefliрine yцneliyor. Bu orkestrada 23 ьlkeden sanatзэlar yer alэyordu. BABAMA MЭNNETTARIMЗocukluрunuzda mьziрe olan ilginiz nasэldэ"Эlkokulu Biga'nэn Dimetoka kцyьnde okudum. Bunlarsэz yapamam. O an neler dьюьndьnьz"Kemanэ зalamaz hale geldiрimde tabii зok ьzьldьm, kahroldum. Эnюallah dьzelir. Okul Эstanbul'daydэ. Юimdi de Эsrail-Filistin. Эntihara kadar gidebilirdim. Ьnь ve katэlэmcэlarэ Karadeniz dэюэna da yayэlэnca Nihat Bey'e "Bunun adэ Tekfen Filarmoni Orkestrasэ" olsun dedim. Savaюlar, зatэюmalar; insanlэрa hiз yakэюmэyor. Dьюьnьn 50 sene keman зalmэюsэnэz, kemanэ o kadar зok seviyorsunuz ama bir gьn зalamaz hale geliyorsunuz. Эnsanlar bu yьzyэlda neden hвlв birbirlerini цldьrьyor anlamak gerзekten gьз. Зьnkь dikkat ederseniz her юeyde mьzik vardэr. Цrneрin Зaykovski benim vazgeзemeyeceрim bir bestecidir. Kьзьkken sesim gьzeldi, юarkэ sцylerdim. Ben de tutturdum юarkэcэ olacaрэm diye. Bence her kьзьk зocuk mьzikle ilgilenmeli, en az bir enstrьman црrenmeli. Onlarla iftihar ediyorum. Geldiрi noktada yetiюtirdiрi yьzlerce sanat црrencisi, verdiрi yьzlerce konserin derin hazzэ ve bu alana sunduрu katkэlarэn tarifsiz gururunu yaюэyor. Ertesi gьn Vatan, TAN ve Cumhuriyet gazetelerinde resmimi basmэюlardэ. Bu alanda sanatзэ yetiюtiren bir eрitimci aynэ zamanda. Ben Barok, klasik ve romantik mьziрi severim. Tiyatroda, operada, sinemada. Ama mesafe kэsaydэ ve en sevdiрim юarkэlarэ sцyleyemeden eve dцnьyordum. Yetiюtirdiрim црrenciler bugьn dьnyanэn dцrt kэtasэnda. Bu plak o yэl Hollanda'da en зok satэlan plak oldu. . . . Beni onun yanэna verdiler. Elimden geldiрi kadar da icra etmeye зalэюэyorum. "Hani юarkэ"" diye sordum. Almanya'da Bodensee Senfoni Orkestrasэ'nэ baюkemancэlэрэnэ yaptэm. Bьtьn tьrlere saygэm var. O da kabul etti. Bazэ yazэlarэm da gazetelerde yayэnlandэ. Bana gцsterip "Bak sana gцre юarkэcэ okulu varmэю" dedi. . SAVAЮLAR ЭNSANLIРA HЭЗ YAKIЮMIYORNasэlsэnэz, юu ara hayata ve gьndeme dair neler dьюьnьyorsunuz"Yaюamaya devam ediyorum ama dьnyanэn юu an iзinde bulunduрu durum elbette hoю deрil.

Prof. Dr. Saim Akзэl: Юeflik, bageti eline alэp sahneye зэkmakla olmuyor

Bunun son bulmasэnэ istiyorum. Evde yaюlэ bir anneanne vardэ, Ayюe Nine. 1981 yэlэnda Hollanda'da baю kemancэ iken yurda dцnmeye karar verdim. MЬZЭK YAЮAMIN TA KENDЭSЭMьzik sizin iзin ne demek"Mьzik bana gцre yaюamэn ta kendisi. . . Onlarla iftihar ediyorum. Bir usta olarak genз sanatзэlara neler sцylemek istersiniz"Mutlaka bir enstrьman зalmalэlar. Ama mesafe kэsaydэ ve en sevdiрim юarkэlarэ sцyleyemeden eve dцnьyordum. Kэsa bir sьre цnce Nihat Bey'in цlьm yэldцnьmьnden цtьrь onun hatэrasэna verilen konsere davet edildim, seyirciler arasэndaydэm. BABAMA MЭNNETTARIMЗocukluрunuzda mьziрe olan ilginiz nasэldэ"Эlkokulu Biga'nэn Dimetoka kцyьnde okudum. Babama mektup yazdэm, gelin beni alэn, burasэ yanlэю okul diye. Dцndьkten sonra Tьrkiye'de oda ve цzel orkestralarэn olmadэрэnэ fark ettim. Зьnkь o zaman kendilerini tatmin, dinleyicilerini de memnun ederler. Юimdi de Эsrail-Filistin. 5 yэl yцnettim ve 4 tane de tanэnmэю sanatзэlarэmэzэn solist olarak katэldэрэ CD зэkardэm. Almanya'da Bodensee Senfoni Orkestrasэ'nэ baюkemancэlэрэnэ yaptэm. Bu nedenle her aileye tavsiye ediyorum зocuklarэna bir enstrьman зalmayэ црretmelerini. Buna цncьlьk etmekten kэvanз duyuyorum. Цrneрin bakkala giderken. Bunlarsэz yapamam. Baюэmdan kaynar sular dцkьldь o an. Dьюьnmeyi, felsefeyi ve edebiyatэ зok seviyorum. Эki sene sonra bir iю insanэ okula bir keman hediye etti, "Bunu sizin takdir edeceрiniz bir црrenciye hediye olarak verin" diye. Babam beni okula bэraktэ ve gitti. Цrneрin Зaykovski benim vazgeзemeyeceрim bir bestecidir. . Babamэn bu tutumu sayesinde konservatuvar sэnavэna gцtьrdьler beni. Tьrkiye'ye dцnьюьmьn цnemli olaylarэndan bir tanesi de bu цzel orkestralarэ kurmuю olmam diye dьюьnьyorum. Bu nedenle mьzisyen olduрuma юьkrediyorum. Okul Эstanbul'daydэ. Bunlarэ yaparken motivasyonunuz neydi"Yьksek okulu Almanya'da bitirdim. Kьзьkken sesim gьzeldi, юarkэ sцylerdim. Elinizdeki sorunun ardэndan yэllarca зaldэрэnэz kemanэ bэraktэnэz. Юцyle bir dцnьp baktэрэnэzda ne geзiyor aklэnэzdan"Yetiюtirdiрim црrenciler ve onlarla verdiрim konserler geliyor aklэma. Geldiрi noktada yetiюtirdiрi yьzlerce sanat црrencisi, verdiрi yьzlerce konserin derin hazzэ ve bu alana sunduрu katkэlarэn tarifsiz gururunu yaюэyor. Beni onun yanэna verdiler. Ulusal ve evrensel зok sesli mьziрi seviyorum ve deрerli buluyorum. Beю yэlэn sonunda da Tekfen Filarmoni Orkestrasэ'nэ kurdum. MAALESEF KEMANI BIRAKMAK ZORUNDA KALDIMOrkestra yцnetmek, mьzik yapmak, sahnede olmak size kendinizi nasэl hissettiriyor"Эcracэlэk baюka bir юey, юeflik baюka bir юey. Fakat ben tekrar dilekзe verdim ve kesin olarak yurda dцndьm. Ertesi gьn Vatan, TAN ve Cumhuriyet gazetelerinde resmimi basmэюlardэ. Bu orkestrada 23 ьlkeden sanatзэlar yer alэyordu. Onlara ulusal ve evrensel зok sesli mьziрi dinlemelerini, anlamaya ve црrenmeye зalэюmalarэnэ tavsiye ederim. Ьniversitelerde de orkestralar kurdum. Bu ьzьntьmь hocalэрa kendimi vererek ve юeflik yaparak unutmaya зalэюtэm. O rahatsэz oluyordu. Okul da beni layэk gцrdь, tцren yapэlmэюtэ. HER ЗOCUK BЭR ENSTRЬMAN ЦРRENMELЭMьzik iyileюtirir sцzьne katэlэyor musunuz" Siz hangi mьzisyenleri ve mьzik tarzlarэnэ seviyorsunuz"Evet katэlэyorum зьnkь mьzik insanэn ruhunu okюayan ve zenginleюtiren bir юey. Tiyatroda, operada, sinemada. Bu plak o yэl Hollanda'da en зok satэlan plak oldu. Bu dцnemlerde oda orkestralarэyla da зok зalэюtэm ve bir hayli turneler yaptэk. Цnce baю kemancэ ve solist olarak yetiюtiriyor kendini, ardэndan da orkestra юefliрine yцneliyor. Ben de зocukluk aklэyla bakkaldan en цnemli alacaрэmэ юeyi bilerek unutuyordum, sonra tekrar bakkala gцnderiliyordum ve yolda geri kalan юeyleri sцylьyordum. Ben de tutturdum юarkэcэ olacaрэm diye. Elimden geldiрi kadar da icra etmeye зalэюэyorum. Ьnь ve katэlэmcэlarэ Karadeniz dэюэna da yayэlэnca Nihat Bey'e "Bunun adэ Tekfen Filarmoni Orkestrasэ" olsun dedim. Юefliрin de ayrэ gьзlьkleri var fakat bazэ kimseler bir enstrьmanэ hakkэyla solist olacak nitelikte beceremediрi iзin genelde юefliрe dцnьyor. Ekrem Zeki Ьn, keman црretmeniydi okulda. Borusan bunlardan biridir. Babama зok minnettarэm mekвnэ cennet olsun, onun sayesinde buralara geldim. "Ne юarkэsэ" diye sordu Ekrem Hoca, "Burada юarkэ falan yok. . Зok юaюэrmэюtэm, meрer baюarэlэymэюэm kemanda ve piyanoda. Црrenmenin sonu yok, ayrэca bir senfoniyi yцnetirken duyulan haz da зok bambaюka bir юey. "Hani юarkэ"" diye sordum. Ben de yollarda юarkэ sцylьyordum. Orkestra юefliрi yaptэрэm iзin de bu bestecilerin eserlerini de sэk sэk yцnetiyorum. Babamэn beni bu okula gцndereceрini duyanlar babama "Yahu sen hafэzsэn, oрlunu nasэl юarkэcэ okuluna gцnderirsin"" demiюler. Эntihara kadar gidebilirdim. Bana gцsterip "Bak sana gцre юarkэcэ okulu varmэю" dedi. Bunlardan en цnemlisi Haliз Ьniversitesi'nde kurduрum oda orkestrasэdэr. O zaman Borusan Oda Orkestrasэ olarak kurdum. SAVAЮLAR ЭNSANLIРA HЭЗ YAKIЮMIYORNasэlsэnэz, юu ara hayata ve gьndeme dair neler dьюьnьyorsunuz"Yaюamaya devam ediyorum ama dьnyanэn юu an iзinde bulunduрu durum elbette hoю deрil. Beni зok etkiledi. Bьtьn tьrlere saygэm var. 20 binden fazla kiюi цldь ve bunlarэn da bьyьk bir kэsmэ kadэnlar ve зocuklar. Mьziрin diрer dallarэna negatif bir aзэdan bakmam. Kendi sahasэnda baюarэlэ olmuю herkesi takdir ederim. Saim Akзэl. Bu alanda sanatзэ yetiюtiren bir eрitimci aynэ zamanda. Dr. Hollanda'da da 5 sene Frysk Orkestrasэ'nэn baюkemancэlэрэnэ ьstlendim, Milano'da birinci kemancэlэk yaptэm. Ama o zaman Karadeniz Oda Orkestrasэ olarak kuruldu. Verdiрim konserler dэюэnda yazэ yazmayэ da зok seviyorum. Babam kцyьn hafэzэydэ, ben hafэz oрluyum. Kitap ve gazete okumayэ da. Юeflik ve hocalэрa yцnelerek bu durumu yenmeyi baюardэm. O da kabul etti. HER ЮEYЭ BIRAKIP YURDA DЦNMEYЭ TERCЭH ETTЭMBorusan ve Tekfen gibi orkestralarэ, birзok ьniversitede de зeюitli mьzik topluluklarэ kurdunuz. Siz bir mьzik aleti зalmayэ parayla satэn alamazsэnэz. Konservatuvardan 9 sene sonra mezun oldum. Mecburen keman црrenmeye baюladэm. Bazэ yazэlarэm da gazetelerde yayэnlandэ. Mutluluktan uзuyordum, Ahmet Ьstьn gibi biri olacaрэm diye dьюьnьyordum. Bakэn mьziрin зeюitleri olabilir. Bu nedenle ne зalarlarsa зalsэnlar, hangi tьr mьzik yaparlarsa yapsэnlar; onda ileriye gitmeye ve baюarэlэ olmaya odaklanmalэlar. Japonya'dan Avrupa'ya kadar birзok konserler verdik. Babam bir gьn gazetede konservatuvar ilanэnэ gцrmью. Зьnkь herkesin gцrevidir ьlke sorunlarэyla ilgilenmek. Bir gьn gelip ellerimizi kontrol ettiler. Bu orkestrayэ 20 yэl yцnettim. Burasэ klasik mьzik okulu" dedi. Ancak bageti alэp eline sahneye зэkmakla olmuyor юeflik. Эstanbul Belediye Konservatuvarэ yatэlэ kэsmэnэ kazandэm. Ben Barok, klasik ve romantik mьziрi severim. Kцln Devlet Yьksek Mьzik Okulu'nda eрitimimi tamamladэm. Зьnkь Hollanda'da зok iyi durumdaydэm. Mьzisyen olmasaydэm o bьyьk bestecileri nasэl tanэrdэm" Usta mьzisyenlerden sonra doрmuю olmayэ цnemli bir юans olarak gцrьyorum. Orada doрdum. Зьnkь dikkat ederseniz her юeyde mьzik vardэr. Эnsanlar bu yьzyэlda neden hвlв birbirlerini цldьrьyor anlamak gerзekten gьз. Эnюallah dьzelir. Mьziksiz bir yaюam dьюьnemiyorum. 19 Mayэs Genзlik Orkestrasэ'nэ, Niюantaюэ Ьniversitesi Orkestrasэ'nэ ve Mьlkiyeliler Birliрi Topluluрu'nu da yine ben kurdum. . Biz de sanatзэlar olarak bundan зok etkileniyoruz ama elimizden bir юey gelmiyor. Юeflik цyle "Црrendim bitti tamam ben юef oldum" diyebileceрiniz bir alan deрil. Bana "Sen kemana" dediler. Dьюьnьn 50 sene keman зalmэюsэnэz, kemanэ o kadar зok seviyorsunuz ama bir gьn зalamaz hale geliyorsunuz. Ьlkenin problemleri ve sorunlarэndan uzak kalmamayэ tercih ediyorum. O an neler dьюьndьnьz"Kemanэ зalamaz hale geldiрimde tabii зok ьzьldьm, kahroldum. . Kesin dцnью kararэ aldэm fakat o yэl bir de Hollanda'da 13 parзadan oluюan bir 'long play' plak зэkardэm. Ne gelen oldu ne de giden. . Mьziрe ve hayatэna dair konuюtuk. Tьrk bestecilerimizden de Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin ve Cemal Reюit Rey benim iзin зok цnemliler. Bu orkestra ile de birзok konser verdik, ьniversitenin kutlama tцrenlerinde зaldэk fakat araya pandemi girdi ve birзok юey aksadэ. Kendimi юefliрe ve hocalэрa adamasaydэm bunun sonu kцtь olabilirdi. Эstanbul, Romanya ve Kiev'de Зaykovski Mьzik Akademisi'nde eрitimler aldэm. Hatta sahneye de davet edip bir parзayэ yцnetmemi istediler ben de Nihavend Longa'yэ yцnettim. Hiз unutmuyorum babam da onlara "Ben Cumhuriyet hafэzэyэm, siz anlamazsэnэz, iюime karэюmayэn" diye cevap vermiю. Biz de kendisiyle hocasэ olduрu Haliз Ьniversitesi'nde bir araya gelerek keyifli bir sцyleюi gerзekleюtirdik. Hatta orkestradan ayrэlma dilekзemi verdiрim zaman orkestranэn genel mьdьrь dilekзemi yэrttэ, "Юaka yapэyorsun" dedi. Hafэz babasэnэn gazetede gцrdьрь konservatuvar okulu ilanэyla baюlayan mьzik yolculuрunda 65 yэlэ geride bэraktэ. Enstrьman црrenmek зaba ister. Yetiюtirdiрim црrenciler bugьn dьnyanэn dцrt kэtasэnda. Ben bunlardan olmadэm зьnkь baю kemancэ ve solist olarak bir hayli gцrevde bulundum, maalesef uzun seneler цnce sol elimde yaюadэрэm bir saрlэk sorunundan dolayэ kemanэ зalamaz hale geldim ve bэrakmak zorunda kaldэm. Bence her kьзьk зocuk mьzikle ilgilenmeli, en az bir enstrьman црrenmeli. ЬLKE SORUNLARIYLA ЭLGЭLENMEK HERKESЭN GЦREVЭ65 yэlэ geride bэraktэnэz mьzikal yolculuрunuzda. Savaюlar, зatэюmalar; insanlэрa hiз yakэюmэyor. . . Radyo yeni зэkmэюtэ o zaman, biz de almэюtэk, юarkэlar dinleyip ezberliyordum. Elbette зok bьyьk ьzьntь yaюadэm. Japonya'dan Eski Sovyetler Birliрi Cumhuriyetlerine, Avrupa'dan Amerika'ya kadar dьnyanэn dцrt bir yanэnda solist ve baю kemancэ olarak konserler vermiю, orkestralar yцnetmiю usta bir isim Prof. Koskoca bir toplumun bцyle bir boюluрu nasэl olabilir diye dьюьndьm ve orkestralar kurmaya baюladэm. Bunlarэ mьziksiz dьюьnebiliyor musunuz" Mьzik insanэn vazgeзemeyeceрi, doрasэnda olan ve tabiatta bulunan bir olay.